روزنامه اصفهان زیبا – ۱۰ شهریور ۱۳۹۴
…
در ادامه سلسله مقالات مدیریت جامع فرهنگ پس از بیان ضرورت موضوع، چند سوال کلیدی درباره فرهنگ مطرح کردیم و سپس به تعریف مدیریت و ابعاد آن و نیز فرهنگ و سطوح و ویژگی های آن، و مفهوم چرخه تولید محصولات فرهنگی و زنجیره ارزش فرهنگ پرداختیم. اینک در مقاله هشتم و در ادامه بحث فرهنگ، اشاره ای بسیار اجمالی به دیدگاه های امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در باب اهمیت فرهنگ می کنیم.
اهمیت فرهنگ در دیدگاه امام خمینی (ره)
امام خمینی (ره) در ۲۲ بهمن سال ۱۳۶۱ ضمن تحلیل و ارزیابی وضعیت انقلاب اسلامی در باب اهمیت فرهنگ چنین می‌فرمایند: «درباره فرهنگ هرچه گفته شود کم است؛ و می‌دانید و می‌دانیم اگر انحرافی در فرهنگ یک رژیم پیدا شود و همه ارگان‌ها و مقامات آن رژیم به صراط مستقیم انسانی و الهی پایبند باشند و به استقلال و آزادی ملت از قیود شیطانی عقیده داشته باشند و آن را تعقیب کنند و ملت نیز به تبعیت از اسلام و خواسته‌های ارزنده آن پایبند باشد، دیری نخواهد گذشت که انحراف فرهنگی بر همه غلبه کند و همه را خواهی‌نخواهی به انحراف کشاند و نسل آتیه را آن‌چنان کند که انحراف به‌صورت زیبا و مستقیم را راه نجات بداند و اسلام انحرافی را به‌جای اسلام حقیقی بپذیرد و بر سر خود و کشور خود، آن آورد که در طول ستم‌شاهی و خصوصاً پنجاه سال سیاه بر سر کشور آمده؛ و مجلس و ملت و متفکران متعهد باید این حقیقت را باور کنند و اصلاح فرهنگ و از آن جمله اصلاح مدارس از دبستان تا دانشگاه را جدی بگیرند و با تمام قوا در سد راه انحراف بکوشند.»[۱]
«بی‌شک بالاترین و والاترین عنصری که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسی دارد، فرهنگ آن جامعه است. اساساً فرهنگ هر جامعه هویت و موجودیت آن جامعه را تشکیل می‌دهد.»[۲]
«فرهنگ اساس ملت است، اساس ملیت یک ملت است. اساس استقلال یک ملت است.»[۳]
«فرهنگ، مبدأ همه خوشبختی‌ها و بدبختی‌های یک ملت است»[۴]
«رأس همه اصلاحات، اصلاح فرهنگ است»[۵]
اهمیت فرهنگ در دیدگاه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله العالی)
«فرهنگ، اساس کار ماست. درواقع، فرهنگ با همه‌ی شعب آن، یعنى علم و ادبیات و غیره، روحِ کالبد هر جامعه است. بدون شک، فرهنگ مثل روح است. بلاشک فرهنگ است که جامعه را به اصل کار یا بیکارى، به کار تند یا کُند و به جهت‌گیری خاص یا به ضد آن جهت‌گیری وادار مى‌کند؛ بنابراین نقش فرهنگ، نقش روح در کالبد اجتماع – کالبد بزرگ انسانى – است. تسخیر ملت‌ها از طریق تزریق و تحمیل فرهنگ بیگانه، کار تازه شناخته‌اى نیست، بلکه از قدیم بوده است؛ منتها در یک دو قرن اخیر براثر علمى که غربی‌ها به دست آورده‌اند و همه‌ى کارهاى خودشان را منظّم و مرتّب و با فرمول و برنامه انجام داده‌اند، این کار را هم با فرمول و برنامه کرده‌اند و مى‌کنند.» [۶]
«فرهنگ مثل هواست که انسان وقتیکه این هوا را استنشاق کرد، با هوایى که استنشاق کرده و با آن جانى که گرفته، مى‌تواند دو قدم بردارد و جلو برود؛ بقیهى کارها همه برخاسته ى از آن چیزی است که شما استنشاق کردهاید. اگر چنانچه یکجایی، هواى مسمومى تزریق بشود، نتیجهاى که در اندام‌ها دیده خواهد شد تابع آن مسمومیتى است که در این هواست.»[۷]
«همه‌ى ملت‌های زنده‌ى دنیا، بر این متّفق‌اند که اگر ملتى اجازه داد فرهنگ ملى‌اش پایمال تهاجم فرهنگ‌های بیگانه شود، آن ملت ازدست‌رفته است. ملت غالب، ملتى است که فرهنگش غالب است. غلبه‌ى فرهنگى است که مى‌تواند غلبه‌ى اقتصادى و سیاسى و امنیتى و نظامى و همه‌چیز را هم با خود به دنبال بیاورد.»[۸]
«آن روز آقای وزیر ما مصاحبه کرد و گفت ما ده برابر متوسط دنیا در جاده‌هایمان تصادف داریم. … بعد ایشان میگفت که عمدهی علت این تصادف‌ها عبارت است از عامل فرهنگی. … عمده، فرهنگ ترابری و رفت‌وآمد است که موجب این ضایعه است. خوب این شد یک اخلاق. ما چرا روی این کار نکنیم؟
… اگر انضباط اجتماعی باشد این تقلبها و فسادهای گوناگون مالی که یک بنای مستحکم زیبای رفیعی در یک‌گوشه‌ای از کشور، حالا یک مؤسسه‌ای را فرض کنید که وجود دارد بعد بدون این‌که ما بدانیم دور از چشم ما یک موریانهای تمام دیوارها و پایههای پشت این لایهی نازک رویه را خورده است، یک مشت آن را فرو خواهد ریخت. فساد این‌جور در بعضی از جاها نفوذ میکند. التفات میکنید، پایه های ما، پایه های مستحکمی است.»[۹]
در آخر از همه صاحب نظران و نخبگان عرصه مدیریت و فرهنگ تقاضا می شود تا نقدها و نظرات تکمیلی خود را از طریق سایت www.amaher.ir با نگارنده در میان گذارند.
—————————————
[۱] صحیفه امام، ج ۱۷، ص ۳۲۳
[۲] صحیفه نور، ج ۱۵ ص ۱۶۰
[۳] صحیفه نور، ج ۶ ص ۴۰
[۴] صحیفه نور، ج۱ ص ۲۷۳
[۵] صحیفه نور، ج ۱۰ ص۵۵
[۶] مقام معظم رهبری ۰۸/۱۱/۱۳۸۱
[۷] مقام معظم رهبری ۱۳۸۶/۰۶/۰۴
[۸] مقام معظم رهبری ۱۳۷۲/۰۵/۱۲
[۹] مقام معظم رهبری ۲۹/۰۹/۱۳۷۳
